hattusas antik kenti tarihi mimari yapilariPin
Ana sayfa » Hattuşaş Antik Kenti Tarihi | Mimari Yapıları | Özellikleri | Giriş Ücreti

Hattuşaş Antik Kenti Tarihi | Mimari Yapıları | Özellikleri | Giriş Ücreti

Hattuşaş Antik Kenti Tarihçesi

Hattuşaş Antik Kenti tarihine yakından baktığımızda M.Ö 17 ve 13. yüzyıllar arasında Hititlerin başkenti olarak kullanıldığı görülmektedir. İlk kez 1834 yılında Charles Texier tarafından bulunan kentin hikayesi M.Ö 2000 tarihine kadar uzanıyor. Kentte ilk profesyonel kazılar 1907 yılında Alman arkeoloji Enstitüsü tarafından yapılmıştır.

Tarihi özellikleri nedeniyle 1986 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne girmiştir. 2634 hektarlık bir alan üzerine kurulu olan antik Hattuşaş Antik Kenti, “Bin Tanrılı Şehir” olarak kaynaklarda adı geçiyor. Bunun sebebi dini inançlara saygıdır.

Hititler, ele geçirdiği bölgelerde bile yaşayan insanların dini inancına saygı göstermiştir. 5 adet kültür katmanında incelenen kent, aşağı ve yukarı şehir olarak ikiye ayrılmıştır. Hattuşaş’ta Hatti, Hitit, Asur, Frig, Galat, Roma, Bizans ve Osmanlılara uzanan geniş bir uygarlık kalıntıları vardır.

Günümüzdeki ismini de yerli halkın verdiği Hattus isminden değişerek geldiği biliniyor. Hattuş ismi, Hititler döneminde “Gümüş” anlamına geliyordu. Bu nedenle gümüş şehir olarak bilinir.

Kenti yaklaşık 6800 metrelik bir sur duvarı çevrelemektedir. Bu sur duvarları Çin Seddi’nden bile eskidir. Bu sur sayesinde şehir güvenliği artırılmıştır. Çeşitli kuleleri, gizli tünelleri ve savunma yapılarıyla tarihe geçmiştir. Kentteki bu sur duvarlarında toplam 8 kapı bulunmaktadır. 8 kapıdan biri herkesin dikkatini çeken aslanlı kapıdır. Bu kapıdan yukarı şehre doğru çıkış vardır.

Hattuşaş’ın Önemi Nedir?

Hattuşaş’ta yaşayan Hititler yaşadıkları dönem boyunca tarihe geçecek birçok yenilik yapmıştır. Hattiler, Hititler gelmeden önce Anadolu’da yerli bir halk olarak yaşıyordu. Hititlerin Kuzey’den göç etmesiyle iki halk kaynaşmıştır. İki halk kurdukları imparatorluğu Mezopotamya ve Anadolu’da genişletmiştir.

Yaşamları boyunca bilim, sanat, kültür ve sosyal açıdan yaptıkları buluşlarla tarihsel önemlerini artırmışlardır. Tarihin yazılmasına yardımcı olan kil tabletler, anıtsal binalar ve diğer eserler geçmişi aydınlatıyor. Ayrıca bu bölgelerde çıkan ve ilk dünya savaşı olan Kadeş Savaşı tarihe damga vurmuştur. Ardından gelen dünyanın ilk yazılı barış anlaşması, Kadeş Anlaşması da Hattuşaş Antik Kenti’nin simgelerindendir.

hattusas yapilariPin
hattusas-yapilari

Yine tarihte ilk kez yapılan kanalizasyon sistemi, yiyecek depoları ve yer altı içme suyu hala ziyaretçilerin ilgi odağı. Birbirine geçen borular halinde oluşturulan kanalizasyon sistemi, evlerden sokakların altına doğru gidiyordu. Merkezi çeşmelerin yapımıyla da temiz su evlere aktarılıyordu.

Aşağı Şehir

Bu kısımda Thedor Makridi Bey üslubuyla yazılmış bir Hitit çivi yazısı arşivi çıkarılmıştır. Şehrin ilk kez isminin yazıldığı kaynaklar da yine aşağı şehirde bulunmuştur. Asur Ticaret Kolonileri Çağı’na ait yerleşim izlerinin tarihi M.Ö 1900’lü yıllara uzanıyor.

Yukarı Şehir

Eğimli araziye kurulan Yukarı Şehir’de 5 adet kapı vardır. Aslanlı Kapının hemen yakınında su havuzları dikkat çekmektedir. Bu havuzların ortalama boyları 70 metreyi bulmaktadır. Şehrin su ihtiyacı bu havuzlar ile karşılanmaktaydı. Yukarı şehirden aşağı şehre sular taşınabilmekteydi. Yukarı şehir 1 kilometrelik bir alana yayılmıştır. Sfenksli Kapı ve Bastion Kapısı’na ev sahipliği yapan bu bölüm, Hitit taş işçiliğinin örneklerini taşımaktadır.

Hattuşaş Antik Kenti Hakkında Bilgi

Hattuşaş’tan günümüze gelen en değerli eserler çivi yazılı tabletlerdir. Toprak ve kil ıslakken bir çubuk ile yazılar yazılmaktaydı. Yazılardaki işaretler çiviye benzediği için aslında bu ismi almıştır. Hititler daha çok ülkemizde yaşayan bir topluluk olduğu için dilleri de ülkemizde konuşulmuştur. Kısacası ülkemizin de Hititlerle duygusal olarak bir bağı vardır denilebilir. Ayrıca Hattuşaş’ta Roma dönemine ait kalıntılı yoğunluğu oldukça fazladır.

Girişte görebileceğiniz bir kompleks olarak inşa edilen yapı grupları görülebilmektedir. Ortaya birçok oda çıkarılmıştır. Çeşitli aktivitelerin yapıldığı büyük odaların çevresinde 200 adet oda grubu görülebilmektedir. Odaların yanı sıra depolar ve erzak alanları da çıkarılmıştır. 3000 litre sıvı depolama kapasitesi bulunan kaplar da dikkat çekicidir.

Hattuşaş’ta Çıkarılan Eserler

  • Seramikler
  • Silahlar
  • Kült Objeler
  • Yazılı Belgeler
  • Aletler
  • Duvara Kazınmış Rölyefler ve Hiyeroglifler
  • Dünyanın En Eski Anlaşması Kadeş Anlaşması
  • Küp
  • Aslanlı Havuz
  • Heykeller
  • Bullalar ve Çivi Yazılı Tabletler

Hattuşaş Antik Kenti Mimari Yapıları

Hattuşaş Tabletleri

hattusas hitit tabletleriPin
hattusas-hitit-tabletleri

Antik kentte çıkarılan tabletler de birçok konu bulunmaktadır. Kanunlar ve hukuki belgeler bunlardan biridir. Bu da yerlilerin hukuka verdiği önemi göstermektedir. Kötülükten uzaklaştırıcı ve çeşitli ritüelleri barındıran dini içerikli tabletler de vardır. Hititler geniş bir coğrafyada yaşadıkları için başka şehirdeki bir insana mektup göndermek isterken tabletleri kullanabilmekteydi.

Hattuşaş Sur Duvarı

hattusas sur duvariPin
hattusas-sur-duvari

Kent içerisine yapılan deneysel bir yapı olan sur duvarı, 65 metre uzunluğunda sur ve 13 metre yüksekliğinde iki kuleye sahiptir.  Bu surun ayağa kaldırılması 2013 yılında başlanmıştır. Bu kulenin yapımında saman, su ve kerpiç toprağı kullanılmıştır. Bu malzemelerden 64 ton kerpiç tuğla üretilerek sur duvarlarının yapımına başlanmıştır. Surların bozulmaması için her yıl bakımları yaptırılmaktadır.

Aslanlı Kapı

hattusas aslanli kapiPin
hattusas-aslanli-kapi

Yakınında iki adet kuleye sahip olan Aslanlı Kapı,  Yukarı şehrin güneybatı kısmında bulunuyor. Bu kulelerin ölçüleri 15 x 10 metredir. Kapının dışında yer alan ve gücü simgeleyen iki adet aslan heykeli nedeniyle Aslanlı Kapı ismini almıştır. Oldukça detaylı işlenen heykeller, kükrer bir şekilde tasvir edilmiştir.

Hattuşaş Yer Kapı

hattusas yer kapiPin
hattusas-yer-kapi

Üzeri kesik bir piramide benzeyen bir yapıdır. Tarihte tünel ve geçiş bölümü olarak kullanılmıştır. Kentin güney kısmındaki bu bölüm Poternli Sur olarak da adı geçer. Tamamen kireç taşı ile kaplı Yer Kapı, 35 metre yükseklik, 250 metre uzunluk ve 80 metre genişliğe sahiptir.

Gizemli Tünel

Sfenksli ve Yerkapı’yı da içine alan bu yer altı geçidi, 3500 yıl öncesinin tarihi eseridir. Kompleks binaların tam ortasında bulunan tünel, şehre giriş için de kullanılıyordu. Taşları yığma usulüyle yapılarak 71 metre uzunluk kazandırılmıştır. Bu kullanımların yanı sıra birçok törene de ev sahipliği yapıyordu.

Hiyeroglifli Oda

hattusas hiyeroglifli odaPin
hattusas-hiyeroglifli-oda

Yer altı dünyasına açıldığı düşünülen bu bölüm, Hitit Kralı 2. Şuppliuliuma tarafından inşa ettirilmiştir. Ziyaretler için 2 nolu oda olarak tanımlanmıştır. Oda içerisinde bulunan hiyeroglif yazıları, kralın yaptığı işleri anlatıyordu. Ayrıca odanın hangi amaçla kullanıldığı belirtiliyordu. Güneş tanrısı ve Şuppiluliuma’nın kabartmaları da duvarlara işlenmiştir. Günümüzde gizemi çözülemeyen ve odanın altından geçen su kanalları oldukça ilgi çekicidir.

Küvet

Hititlerin temizliğe verdiği önem bu küvet ile anlaşılabilmektedir. Suyu kutsal olarak gören Hititler, bu küvetleri pişmiş topraktan inşa etmişlerdir. Neredeyse Hattuşaş’ın her evinde bir adet küvet vardır. Küvetlerin içerisinde oturma bölümleri ve su tahliye kanalları da ihmal edilmemiştir.

Kraliyet Sarayı

Kayalık bir tepenin üzerine inşa edilen Kraliyet Sarayı’nda geçmişte 35000 metrekarelik bir yapı alanı bulunuyordu. Günümüzde 250 metre uzunluğunda ve 140 metre genişliğinde ölçülere sahiptir. İçerisinde yer alan bazı yapılar; depolar, arşivler, avlular, taht odası, kralın yaşadığı odalardı. Neşadi veya Altın Mızraklılar olarak adlandırılan bir askeri birlik ise sarayı korumakla görevliydi.

Sfenksli Kapı

hattusas sfenksli kapiPin
hattusas-sfenksli-kapi

Sfenksli Kapı, Yerkapı’nın tepesinde yer alır. Kapı üzerinde 4 adet sfenks tasvir edilmiştir. Bu sfenkslerin öteki dünyada insanları koruduğuna inanılmaktaydı. Kapılar karşılıklı olarak ikişer adet konumlandırılmıştır. Bu sfenksler, aslan gövdeli ve insan başlıdır. Ayrıca kartal kanatlarına sahiptir. 4 tane olarak yapılsa da günümüze 2 tanesi gelebilmiştir.

Kral Kapı

Bir geçide  sahip olan Kral Kapı’nın yapım tarzı Aslanlı Kapı ile aynıdır. Yanlarda iki kapı kulesi vardır. Kulelerin ölçüsü 10 x 15 metredir. Kuleli bir duvara daha sahip olan kapıda, olası bir saldırı durumunda nöbetçiler saldırıyı kısa sürede engelleyebiliyordu. Kapı üzerine kılıcı, eteği, kabzası ve baltası olan bir savaşı resmedilmiştir. Ayrıca boynuzlu bir miğfer taktığı için tanrı özelliği kazandırılmıştır.

Lanet Metni

Yazıtlar incelendiğinde kentin Kuşşara Kralı Anitta tarafından yıkıldığı görülüyor. Tarihler ise M.Ö 18. yüzyılı gösteriyor. Anitta şehri yağmalamak için gelse de istediği ganimetleri bulamayınca bölgeyi işlevsiz hale getirmek için her şeyi yapar. Hatta bunun için özel bir ot tohumunu bölgeye eker. Bir yazıt üzerine “Her Kim bundan sonra Hattuşa’da taş üstüne taş koyar ise, Göklerin Fırtına Tanrısının laneti onun üzerine olsun” sözünü de eklettirir.  Bu metinden 100 yıl sonra Anitta’nın torunu ve Hattuşaş’ın kurucusu 1. Hattuşili kenti yeniden inşa etmiştir. Hattuşaş, Hititlere 450 yıl ev sahipliği yapmıştır. M.Ö 1700’Lü yıllarda şehir yerleşime açılmış ve yeniden Hititlerin başkenti olması 100 yılı bulmuştur.

Çivi Yazılı Tabletler

Hattuşa Antik Kenti, Hititler hakkında bilgi veren en önemli tarihi eserlerdendir. Bunun sebebi Hititlerin tarih yazımına önem vermesidir. Kentte çıkarılan 30 binden fazla tablet ve 3 bini aşkın bullalar bunun bir kanıtıdır. Bu tabletler dönemin halkı tarafından özenle yazılmış ve bozulmaması için fırınlanarak arşivlenmiştir. Hititlerin ANAL adını verdikleri yıllıklar, kralların devlet yaşamını ve kuralları aktarmaktadır. Ayrıca fal ve büyücülüğü konu edinen birçok tablet de Hattuşaş’ta ortaya çıkarmıştır. Askeri yeminler ve askeri rütbeler de çıkarılan eserlerden incelenebilmektedir.

Yazılıkaya

hattusas yazilikayaPin
hattusas-yazilikaya

Dünyanın ilk açık hava tapınağı olan Yazılıkaya, 2 bölüme ayrılmıştır. Bayram kutlamaları, ölüm ve yaşam törenleri yapılmaktaydı. Duvarlar üzerine çizilen tanrı ve kral kabartmaları oldukça dikkat çekicidir. Bu tasvirlerde de törenler resmedilmiştir. Yazılıkaya Hattuşaş Antik Kenti’nin 2 kilometre kuzeydoğusundadır.

Hattuşaş Antik Kenti Nerededir?

Hattuşa, Çorum İli, Boğazkale ilçe merkezinde yer alır. Çorum’un 87 km güney batısındadır.

Hattuşaş Antik Kenti Giriş Ücreti 2023

  • Hattuşaş Antik Kenti 2023 yılında giriş ücreti 50 TL’dir.
  • Müze kart geçerlidir.

Hattuşaş Antik Kenti Ziyaret Saatleri 2023

  • Kış Dönemi: 08:00 – 19:00
  • Yaz Dönemi: 08:00 – 17:00 arası her gün ziyarete açıktır.

 

Benzer Yazılar

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir