Zeugma Mozaik Müzesi Tarihçesi, Eserleri, Nerede, Ziyaret Saatleri, Giriş Ücreti

Okunma Sayısı 659

Dünyanın en büyük ikinci mozaik müzesi olan Zeugma Mozaik Müzesi, 9 Eylül 2011 yılında açıldığı ilk gün 3 binden fazla ziyaretçi ağırlamıştır. Toplam 2500 metrekarelik bir alana yayılan müze, mozaiklerin yanı sıra heykeller, çeşmeler ve sütunları da ziyaretçilerine sunuyor.

Tarihin her döneminde etkin bir şekilde kullanılan müze, bu önemini ticari ve askeri açıdan gelişmişlik seviyesine borçludur. Zeugma’nın tarihi M.Ö 300 yıllarına kadar uzanıyor. Suriye kralı ve Büyük İskender’in askerlerinden olan Selevkos Nikator öncelikle kendi adında bir kent kurar. Selevkos Euphrates yani Fırat’ın Silifke’si adını verdiği bu kent, M.Ö 300 yılında kurulmuştur.

Adını aynı zamanda Fırat Nehri’nin yakınında bulunmasından dolayı almıştır. M.Ö 64 yılında Roma hakimiyeti altına giren şehrin ismi değiştirilmiştir. Yeni ismi “Köprü Başı” anlamına gelen “Zeugma” olmuştur. Müze içerisinde tarihe ışık tutan nadide parçalar olsa da bazı kısımları zaman içinde hırsızlıkla karşılaşmıştır.

Eserlerin eksik parçaları ise lazer teknolojisiyle tamamlanmaktadır. Zeugma Antik Kenti’nin bu kadar önemli olması İskitya Lejyonu’nu barındırmasıydı. Bu askeri bölge, Roma’nın en önemli bölgelerindendi. Arkeoloji, mozaik, sergi ve konferans alanlarından oluşan Zeugma Mozaik Müzesi, herkesin tarihe olan ilgisini artırıyor.

Burada görebileceğiniz dünyaca ünlü “Çingene Kızı” mozaiği de görülmeye değer bir eserdir. Kommagene Krallığı’nın dört büyük kenti arasında yaşamını sürdüren Zeugma, Sasaniler tarafından yok edildikten sonra terk edilmiştir. Zeugma Mozaik Müzesi’nde sergi alanları dönemin inançları ve kültürleri olduğu gibi yansıtılmaya çalışılmıştır. Ziyaretiniz sırasında görebileceğiniz her eserde bir bilgilendirme plakası da yer alıyor.

Zeugma Mozaik Müzesi Eserleri Hakkında Bilgi

Zeugma Mozaik Müzesi eserleri renkli yapıları ve içerdiği tasvirler ile oldukça değerlidir. Günümüzde yapılan kazılarla hala yeni eserler çıkarılmaya devam ediyor. Müzede yer alan eserler şunlardır:

Çingene Kızı

zeugma-mozaik-muzesi-cingene-kizi-mozaigi

Müzedeki diğer eserlere göre çok fazla büyük olmasa da “Çingene Kızı” mozaiği M.S 2. Yüzyılda yapılan nadide eserlerdendir. Diğer adıyla “Maenad” olarak da bilinir. Mozaiğin en dikkat çeken yanı Çingene Kızı’nın bakışlarıdır.
Sevinç ve hüznü aynı anda yansıtan bakışlar, kentteki sanatın ne kadar geliştiğini bizlere gösteriyor. Bu eseri daha yakın bir tarihteki esere benzetecek olursak “Mona Lisa” tablosu olabilir. Bu eser aynı zamanda Zeugma Mozaik Müzesi’nin de simgesi haline gelmiştir.

Europhe’nin Kaçırılışını Tasvir Eden Mozaik

zeugma-mozaik-muzesi-europhenin-kacirilisi

Yapılışı M.S 2. ve 3. Yüzyıla denk gelen bu eser, Suriyeli bir kız olan Europhe’yi kaçırmasını anlatır. Kaçıran kişi ise boğa şekline giren tanrı Zeus’tur. Mozaikte Europhe bir deniz kenarında eğlenmektedir.
Olympos tanrısı olan Zeus ise onun güzelliğinden oldukça etkilenmiştir. Europhe ise Finike kralının kızıdır. Boğayı üstüne çıkarak seven ve onun başına çiçekler takan Europhe, bir anda hızlanan boğa tarafından kaçırılır. Europhe’nin yanında kanatlı bir ata binen kadın ise refakatçisidir. Bu mozaik şuanda Gaziantep Müzesi’nde sergileniyor.

Akhilleus Mozaiği

M.S 2 – 3. Yüzyıla uzanan Akhilleus Mozaiği, Peleus ve Thetis’in oğlu Akhilleus’u anlatır. Thetis daha önce olduğu gibi Akhilleus’u da ölümsüz yapmak için ateşe atmaya kalkarken bunu Peleus görmüştür. Çocuğu elinden almış ve karısını kovmuştur.
Diğer bir hikayede ise Thetis’in Akhilleus’u topuğundan tutarak ölümsüz yapmak için Styks ırmağına soktuğu anlatılıyor. Bu nedenle Akhilleus topuğu dışında hiçbir yerden yaralanmamaktadır. Kendini zamanla yetiştiren Akhilleus, Troya Savaşı’nı kazanmak için bu savaşa katılmaya karar verir.
Fakat babası ve annesi onun ölmesini engellemek için saraya gönderir. Bu sarayda da kimliğini gizleyerek “kızıl saçlı” olarak bilinir. Fakat kahin Kalkhas savaşın sadece Akhilleus ile kazanılabileceğini anlatır.
Odysseus da satıcı kılığına girerek onu aramaya başlar ve Akhilleus’un sarayda tutulduğu hareme gider. Odysseus yanında getirdiği çantasını kızların önünde açar ve içerisinden birçok silah çıkar.
Akhilleus bunları görünce savaşma isteği gelir. Bunun üzerine ikisi toparlanarak Akha ordusunun yakınlarına gider. Bu mozaikte de anlatılan konu Akhilleus’un kimliğinin açığa çıkma olayıdır.

Akratos ve Euphrosine Mozaiği

Bir taban mozaiği olan bu eser, Çingene Kızı mozaiğinin hemen yanında çıkarılmıştır.
Mozaiğin içerisinde geometrik desenlerin yanı sıra su perisi Euprosine ve yönetici anlamına gelen Akratos bulunuyor. Bu isimler aynı zamanda mozaiğe kazınmıştır. Akratos elindeki bir boynuz ile Euprosine’e bir şarap sunmaktadır.

Okeanos ve Tethys Mozaiği

zeugma-mozaik-muzesi-oceanos-ve-tethys-mozaigi

Yaşam tanrısı olan Okeanos ve Tethys geometrik bir çerçevenin içerisinde resmedilmiştir. Onların yanında da balıklar ve yunuslara binen aşk tanrısı Eroslar bulunmaktadır.
Okeanus’un başındaki yengeç kıskaçları dikkat çekicidir. Karısı Tethys’in başında da kanatlar ve ortada ise bir ejderha görülebilmektedir. Bu ejderha Fırat Nehri’ni temsil etmektedir. Bu ise basılan sikkelerde de aynı ejderhanın kullanılmasından anlaşılmaktadır.

Kahvaltı Sofrasındakiler

Bu mozaik kentte oldukça iyi düzenlenmiş bir evin mutfağında bulunmuştur. Günümüze kadar çok iyi korunmuş bir şekilde gelen mozaik, kanepede oturarak yemek yiyen kişileri tasvir etmiştir.
Güzel bir çerçeveyle yapılan mozaikte Eroslar ve savaştıkları vahşi hayvanlar da yer almaktadır. Mozaikte 3 kadın ve 2 genç kız görülüyor. Mozaiğin genel teması yemek ve sohbettir. Mozaiğe verilen “Kahvaltı Sofrasındakiler” ismi de üst kısımda bir yazı olarak işlenmiştir.

Bullalar

Zeugma Antik Kenti’nde özel mühür baskılar anlamına gelen Bullalar’dan yaklaşık 100.000 adet çıkarılmıştır.
Zeugma’yı özel yapan küçük ama önemli detaylardan olan bullalar, başka bir yere gönderilen paketlerin veya fermanların üzerine vuruluyordu.

Antiope ve Satyros Mozaiği

Zeus güzelliğiyle ön plana çıkan Antiope’ye aşık olmuştur. Şarap içerek ayin yapan erkeklere bu dönemlerde Satyros adı veriliyordu. Zeus’ta bu kılığa girerek Antiope’nin yanına gider.
Bu sayede onun da kendisine aşık olmasını sağlar ve iki çocukları olur. Fakat Zeus daha sonra Antiope’yi terk eder. Antiopes’te babasına karşı gelerek evlendiği için tekrar evine dönemez ve Sikyon kralı Epopeus ile evlenir.

Afrodit’in Doğuşu

Aşk tanrıçası olan Afrodit’in bu mozaikte doğumu tasvir edilmiştir. Afrodit kaynaklarda bazen Zeus’un bazen de Ouranos’un kızı olarak anlatılır.

Eros ve Psykhe Mozaiği

Bu mozaikte herkesin bildiği kanatları olan ve elinde ok ile uçarak sevgi dağıtan Eros vardır. Her zaman aşk dağıtan Eros Psykhe yani Ruh olarak bilinen bir kralın kızına aşık oldu. Burada da ikisinin yan yana oturması resmedilmiştir.

Demeter

Bereket tanrısı olan Demeter bu mozaikte başında çiçeklerden yapılmış bir taç ile görülüyor. Demeter ve Fırat Nehri ile birlikte mozaikte bereket ve bolluk tasvir edilmiştir.
Çevresinde geometrik desenler ve içerisinde Demeter’in yer aldığı bu resim oldukça ilgi çekicidir.

Dionysos Düğünü

Bu mozaikte Dionysos ve Ariadne’nin beraber olduğu görülüyor. Çevresindeki kişilerle birlikte bunun bir düğün olduğu düşünülüyor.
Çocuk Eros, elinde meşale tutan bir adam, flüt tutan kadın, sola doğru yürüyen şık giyimli iki kadın mozaikte görülebilecek tasvirlerdendir.

Daidalos Mozaiği

Bu mozaik Roma döneminde bir villadan çıkarılmıştır. Yemek odasının tabanında bulunan Daidalos Mozaiği’nde 6 tasvir vardır. Bu 6 tasvir ise mitolojide 4 hikayeyi temsil ediyor. Mozaikte bulunan kişiler Pasiphae, Ariadne, Tropos, İkaros, Eros’tur. Ayrıca Labyrintos Sarayı da vardır.

Dionysos ve Nike Mozaiği

Nike bir savaş tanrısıyken Dionysos ise doğa ve şarap tanrısıdır. İkisi de bu mozaikte çeşitli şekilde tasvir edilmiştir. Nike iki panterin bağlı olduğu bir aracı sürerken Dionysos da aracın içindedir.

Danea Mozaiği

Argos Kralı Akrisios burada kızını ve torununu bir sandığa kapatarak denize atmasını anlatıyor. Bu mozaik de bir hikayeye dayanıyor. Zeus, Akrisios’un kızı Danea’ya aşıktır. Fakat Akrisios, bir tapınaktan aldığı bilgiye göre ikisinden olacak çocuğun kendisini öldüreceğini öğrenir.
Bunu önlemek için de önce kızını bir odaya kapatır. Fakat Zeus bu odaya altın yağmuru şeklinde girerek Danea’dan bir çocuk sahibi olur.
Mozaikte Danea ve yeni doğan kızı Perseus vardır ve sandıktan çıkış anı resmedilir. Sandıktan kurtulmaları ise sandığın karaya vurması ve iki balıkçı tarafından bulunmalarıyla olmuştur.

Ares (Mars) Heykeli

Savaş tanrısı olan Ares Heykeli, Zeugma Mozaik Müzesi’nde yer alan 1,5 metrelik bir tarihi eserdir. Bronzdan yapılan heykel, bereket ve gücün simgesidir. 1800 yıldır toprak altında kalan heykelin üzerindeki yanık izlerinin ise M.S 252 yılındaki Parthlar’ın Zeugma’yı yakmasından kaynaklandığı düşünülüyor.