Diyarbakır’ın Tarihi Yerleri: En Popüler 3D 30 Turistik Yer

Diyarbakır’ın Tarihi Yerleri: En Popüler 3D 30 Turistik Yer

2 milyona yaklaşan nüfusuyla Türkiye’nin en kalabalık nüfuslu illerinden biri olma yolunda ilerleyen Diyarbakır, gezilecek  yerler arasında en çok turist alan illerden biridir. 9 bin yıllık geçmişiyle tarih yatan şehir olarak günümüze kadar gelen Diyarbakır tarihi yerlerini resimli ve isimli bir şekilde inceledik. Behram Paşa Cami, Ziya Gökalp Müzesi, Sülüklü Han, Diyarbakır Kalesi gibi tarihi yerler,  Türkiye’nin en güzel tatil yerleri arasında bulunuyor. Eğer sizde bol kültürel turistik yerleri gezmek istiyorsanız mutlaka Diyarbakır’a uğramalısınız. İşte sizin için derlediğimiz Diyarbakır’ın tarihi yerleri…

1. Diyarbakır Kalesi

Pin

Kentin yüzyıllardır koruyuculuğunu yapan Diyarbakır Kalesi, geniş bir düzlük içinde yer almaktadır. Tarihi eserlerimizden olan kale, İç ve dış kaleden oluşmaktadır. Diyarbakır’ın ilk yerleşim yerlerinden biridir. M.Ö 3500 yıllarına kadar giden kale, her dönem farklı bir medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Hurri-Mitannilerin elinden çıkmış olan bu yapının yaklaşık uzunluğu 5,5 kilometredir.

Diyarbakır gezilecek yerler arasında bulunan kale, Roma döneminde iç kale yapılarak güvenlik iki katına çıkarılmıştır. Duvarların kalınlığı 4 metreye yakın olurken yüksekliği 12 metreyi buluyor. Kanuni döneminde surları genişletilen yapı, her dönemde etkili bir yer olmuştur. 16 burç ve iki kapı eklenerek daha da genişletilmiştir. Evrensel miras niteliğinde bulunan Diyarbakır Kalesi, turistik yerlerimizdendir. Birçok uygarlık burada tarım yapmış ve şehirlerini korumuştur. Sizde Diyarbakır gezinizde buraya gelerek bu devasa yapıyı listenize ekleyebilirsiniz.

2. Sülüklü Han

Pin

1683 yılında yaptırılan Sülüklü Han, Türkiye de gezilecek yerler arasındadır. Han, 2010 yılında onarılarak ziyaretçilerine açılmıştır. Zamanında 3 katlı ve her odada 18 oda bulunacak şekilde inşa edilen yapının günümüze sadece tek katı kalmıştır.

Sülüklü Han ismini ise ortasında kuyu bulunması ve bu kuyudan şifalı sülüklerin çıkmasından dolayı almıştır. Gizli bir geçidin olduğuna inanılan yapı, birçok savaşta sığınma yeri olarak kullanılmıştır. Han günümüzde kafeterya olarak işletilmektedir. Balıkçılarbaşı’nda bulunan handa oturup çayınızı yudumlarken civarda bulunan demircilerin seslerini de işitebiliyorsunuz.

Sadece kafeterya değil aynı zamanda, Diyarbakır’ın tarihi yerlerinden biri haline dönüşen buraya her yıl yüzlerce turist uğramakta. Yapının zemin katı eskiden ahır olarak kullanılmaktaydı. Kurtuluş Savaşı’nda da süvarilerin karargâh olarak kullanıldığı bilinmektedir. Tarihi mekanlar arasında bulunan yapıyı mutlaka ziyaret etmelisiniz.

3. Hz. Süleyman Cami

Pin

Nisanoğulları döneminde inşa edilen Hz. Süleyman Cami’nin tarihi 1160 yıllarına denk geliyor. Yapan mimarın adı ise tam olarak bilinmemektedir. Çevresinde bulunan 27 sahabenin mezarının olması bu yer, tarihi yerler arasına girmektedir. Her dönem ziyaretçi akınına uğrayan cami, birçok kez onarım görmüştür. En son 1631 yılında eklemeler yapılan cami, 2012 yılında ibadete açılmıştır.

1155-1160 yılları arasında yapılan camii, Hz Ömer döneminde Diyarbakır fethine şahit olmuştur. Nisanoğlu Ebul Kasım tarafından yaptırılan camiinin sahabelerin yattığı bir meşhed bulunmaktadır. Minaresinde bir de yapım kitabesi yer alır. Bununla beraber toplam 12 kitabe bulunur. Nasiriyye, Meşhed, Kale ve Murtaza Camii olarak da anılan cami, Diyarbakır turistik yerler arasında sıkça ziyaret edilmektedir.

Avlusunda bir şadırvan ve kubbeli bölümün yer aldığı camide süslemeler dikkat çekmektedir. Bunların yanı sıra hazire, yaz ayları için namazgah, revaklı abdest bölümü ve ikinci bir türbeyi ziyaretinizde görebilirsiniz. Hala ibadete açıktır.

Adres: Cevat Paşa, Hz. Süleyman Cd.,21300 Sur/Diyarbakır

Tamamının taştan olarak yapıldığı bilinen bu tarihi caminin ilgi çekici süslemeleri vardır. Kare biçiminde minaresi ve tek katlı bir harimi vardır. Arap ve Selçuklu mimarisinden esintiler görebileceğiniz bu caminin doğusunda tek odalı bir medrese vardır. Caminin kapıları ve döşemeleri ise yakın geçmişe ait eklemelerden oluşmaktadır. Diyarbakır gezilecek yerler arasında bulunan caminin en önemli özelliği de 27 adet sahabenin mezarının bulunmasıdır. Bu sahabelerin biri ise Diyarbakır’ın fethi sırasında şehit olmuştur.

4. Ziya Gökalp Müzesi

Pin

Diyarbakırlı Ziya Gökalp’ın müzeye çevrilen evi, Diyarbakır’ın tarihi yerleri arasındadır. her yıl binlerce yerli turistin akınına uğramaktadır. 1956 yılında müzeye çevrilen yapıda hem Ziya Gökalp’e ait eşyalar hem de etnografik eşyalara rastlıyorsunuz. Diyarbakır’ın geleneksel evlerinden esinlenilen yapı, tarihi yerler arasına girmeyi başarıyor. 1876 yılında bu evde doğan Gökalp, öldükten sonra 1956 yılında Turizm Bakanlığı’nın isteği üzerine müzeye çevrilmiştir.

Genelde her Diyarbakır evlerinin avlularının ortasında bulunan havuzlar, burada eyvanlı bir yapı üzerine yapılmıştır. Harem ve Selamlık bölümlerinden oluşan ev, Melik Ahmet Caddesi’nde yer almaktadır. 2014 eylemleri sırasında yakılarak harabeye çevrilen evin kütüphane bölümü yok olmuştur. Fakat 2016 yılında tekrar restore edilmiştir. Diyarbakır gezilecek yerler arasında bulunan müzedeki tarihi eserler ve eşyalar nedeniyle tarihe ışık tutan bir yapısı vardır.

5. Cemil Paşa Konağı

Pin

1887 yılında yaptırılan Cemil Paşa Konağı, Diyarbakır’ın sivil mimari örneklerinden biridir. Geniş avlusunun etrafına yapılan binalar, haremlik ve selamlık bölümüyle ikiye ayrılır. Göze hoş gelmesi için kireçtaşı ve kesme taş kullanılarak tarihi yerler arasına girmiştir. Köylü Sokak’tan giriş yapabileceğiniz konağın iki adet girişi bulunmaktadır. Konak oldukça büyük olmakla beraber, Diyarbakır turistik yerler arasındadır.

Havuzlu bir bahçesi ve ahırı bulunmaktadır. Misafirlere özel misafirhane ve diğer özel odalarıyla ziyaretçilerine doyulmaz bir tat veriyor. Odaların çoğu bölümleri yazlık ve kışlık olarak mevsimlere ayrılmıştır. 2014 yılında restore edilerek ziyaretçilerine açılan konağın zemin katında restorasyon bölümü bulunmaktadır. Buraya gelen birçok eser, onarılarak teşhir bölümlerine taşınıyor. Bu yüzden tarihi eserler bakımından zengindir. Tekstil, çömlek, cam, metal gibi birçok eşya incelenerek Kent Müzesi olan bu konakta ziyaretçilerini bekliyor.

6. Surp Giragos Ermeni Kilisesi

Pin

Ne zaman yapıldığı tam olarak bilinmeyen Surp Giragos Ermeni Kilisesi, 16.yy’da yapıldığı tahmin edilmektedir. Ahşap tavandan oluşan kilise, Ruhanilerin önderlik merkezi haline gelmiştir. Ayrıca yedi mihrabı bulunan kilise, Diyarbakır gezilecek yerler arasındadır. Duvarda bulunan bir yazıttan anlaşılacağı üzere 1722 yılında bir rahip tarafından onarıldığı görülmektedir.

Polonyalı bir gezginin 1610 yılında yazdığına göre kilise 5 mihraplı ve oldukça görkemliymiş. 1881 yılında büyük bir yangın geçiren kilisenin inşasına tekrardan başlanarak 1883 yılında yeniden yapılır. Birinci Dünya Savaşı’nda da kışla olarak kullanılan kilise, turistik yerler arasına girmeyi başarmıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda 2011 yılında ibadete açılan kilise, en önemli tarihi eserlerimizdendir. Kilise, hayırseverler ve Aram Ateşyan’ın çabalarıyla onarılmıştır. Şapel ve Çan Kulesi’nin de bir yıl sonra açılışı gerçekleştirildi.

7. Behram Paşa Cami

Pin

Şehrin güneyinde yer alan Behram Paşa Cami, Sokullu ailesinden Behram Paşa tarafından yaptırılmıştır. 8 yılda tamamlanan cami 1572 yılında tamamlanarak ibadete açılmıştır. Yapan kişi ise bir kaynakta Mimar Sinan olarak geçmektedir. Tarihi mekanlar arasında bulunan caminin tek kubbesi, minaresi olmakla beraber tamamen kesme taştan oluşturulmuştur. Külliye olarak planlandığı düşünülen caminin bir hamamı da bulunmaktadır.

Diyarbakır gezilecek yerler içinde tarihi öneme sahip olup, sekizgen kubbeden oluşmaktadır. Dışının renkli taşlardan yapılması ise camiyi görsel olarak daha hoş kılmaktadır. Süslemeler ve çinileri ise caminin dikkat çeken diğer noktalarındandır. Mimar Sinan’ın deneme eserleri arasında olduğu düşünülen cami, İstanbul’daki birkaç camiye de benzemektedir. Ayrıca yazın sıcakta açık havada ibadet yapma fırsatı da sunmaktadır. Tarihi mekanlar rehberinize eklemeniz gereken bu yer, tarih kokan duvarlarıyla sizleri bekliyor.

8. Tarihi Hasan Paşa Hanı

Pin

Diyarbakır tarihi yerler arasındaki ve Ulu Camii’nin karşısında yer alan Tarihi Hasan Paşa Anı, 1572 yılında Osmanlı zamanında Sokollu Mehmet Paşa’nın oğlu Vezirzade Hasan Paşa tarafından yaptırılmıştır. İnşası üç sene süren gösterişli hanın üzerindeki kitabelerde, kimin ne zaman yaptırıldığı yazılmıştır.

Evliya Çelebi ve Polonyalı Simeon Tarihi Hasan Paşa Hanı’ndan bahsederek övgülerde bulunmuştur. Şehir merkezindeki gözde ticaret alanında yer alan Hasan Paşa Hanı, dikdörtgen şeklinde ve iki katlıdır. Bunlarla birlikte hanın geniş bir avlusu da vardır. Eskiden at ve develer için ahır görevi gören mekan bugün kapalı bir restoran ve kitabevi olarak kullanılmaktadır.

9. Diyarbakır Arkeoloji Müzesi

Pin

Diyarbakır tarihi yerler içindeki Arkeoloji Müzesi, 10.000’den fazla Etnografik ve Arkeolojik eserlere ev sahipliği yapar. Hititler, Asurlar, Romalılar, Bizanslılar, Artuklular, Akkoyunlular ve Osmanlılara ait eserler ile müze, ziyaretçilerini zamanda yolculuğa çıkarır. Bizans lahitleri, Roma heykelleri, çivi yazıları, Urartu çömlekleri, Bizans, Grek ve Roma sikkeleri ile zengin içerikli müzede bölgeden çıkarılan eserler, yer almaktadır.

Aynı zamanda sergilenen yöresel eserler arasında ahşap kapılar, kapı tokmakları, sedef ve fil dişi işlemeli komodinler, el dokuması kilim ve halılar yer alır. Diyarbakır Arkeoloji Müzesi, ilk olarak 1934 senesinde Ulu Camii’nin devamı olan Zinciriye Medresesinde açılmış ve daha sonra 1985’te Elazığ Caddesi’ne taşınmıştır.

10. Mesudiye Medresesi

Pin

Artuklular zamanında Ebu Muzaffer Sökmen tarafından 1193 senesinde yaptırılan Mesudiye Medresesi, Diyarbakır’ın tarihi yerleri arasındadır. Ayrıca kitabeleri ve bezemeleri ile değerini günümüzde korumaktadır. Medrese inşaatı 1224’e kadar devam etmiştir. Yapının en önemli özelliği Anadolu’daki ilk üniversite olmasıdır. Kapı kemerindeki kitabe levhası, medrese hakkında bilgi vermektedir.

İki katlı olarak kesme taştan yapılan Mesudiye Medresesi’nin avlu kenarlarında taş sütunlar bulunmaktadır. Dikdörtgen olarak inşa edilmiştir ve avlusu ile birlikte tek eyvana sahiptir. Üst katında yer alan revaklar sadelikleri ile dikkat çeker ve sivri beşik tonozuyla örtülmüştür. Bugün, Ulu Camii’nin yanında konumlanan Mesudiye Medresesi, Diyarbakır’ın tarihi yerleri nelerdir merak edenleri en iyi şekilde ağırlamaktadır.

11. Mar Petyun Keldani Kilisesi

Pin

Hevsel bahçeleri ve tarihi surları ile Mar PetyunKeldani Kilisesi UNESCO Dünya Miras Listesi’nde ve Diyarbakır tarihi eserler arasında yer alır. Diyarbakır’daki aktif iki kiliseden biri olan Katolik kilisesi, 10 ailelik cemaate sahiptir. Ayda bir kez Süryani Kilisesi’nden gelen papaz, dini etkinlikleri yönetir ve kilisenin kendi papazı bulunmamaktadır.

Mar Petyun Keldani Kilisesi, mimari özellikleri ile dünyanın en güzel 10 kilisesi arasında yer alır ve ne zaman inşa edildiği bilinmemektedir. Kuzeybatıdaki kilise girişinin üzerinde 1834’te onarıldığını yazan bir kitabe bulunmaktadır. Kilise inşasında volkanik bazalt taşı ile birlikte ahşap, toprak ve kireç harcı kullanılmıştır. Diyarbakır turistik yerler içindeki Mar Petyun Keldani Kilisesi, lojman ve üç avluya sahiptir.

12. Aslanlı Çeşme

Pin

2018’de 30 yıllık aradan sonra yeniden açılan restorasyonlu Aslanlı Çeşme, Diyarbakır tarihi eserler arasında 800 senelik köklü bir tarihe sahiptir. Tam olarak bilinmemekle birlikte Aslanlı Çeşme’nin Artuklular dönemine ait olduğu düşünülmektedir. İçkale’deki Müze kompleksinde konumlanan çeşme, bugün bölgeyi ziyaret edenler, Aslan’ın ağzından akan suyu içebilmektedir.

Bu amaçla çeşmenin yakınına zincirli bir tas mevcuttur. Orijinal halinde çift aslan bulunurken bugün Aslanlı Çeşme’de tek bir aslan statüsü bulunur ve ikinci aslanın bulunmasına dair araştırmalar hala devam etmektedir.  Yöre halkı ‘’Aslanlı Dilek Çeşmesi’’ ismiyle de andığı çeşmenin, peygamberler şehri için önemli olduğunu dile getirmektedir.

13. On Gözlü Köprü

Pin

Dicle Nehri’nin iki yakasını yüzyıllar boyunca birbirine bağlayan tarihi On Gözlü Köprü, Dicle Köprüsü olarak da bilinir. Mervani hükümdarı Nizamüddevle Nasr tarafından 1065 yılında mimar Übeyd oğlu Yusuf’a yaptırılan köprü, 5.60 metre genişliğinde ve 178 metre uzunluğunda tasarlanmıştır. Diyarbakır’ın tarihi eserleri arasındaki köprü ismini, sahip olduğu on kemerinden alır. Ortadaki üç göz daha darken kenarlardaki beş gözler daha geniştir.

Mardin Kapısı dışındaki köprü üzerindeki beyaz mermerden yapılan kitabe, su dezenformasyonundan dolayı bugün çoğunluğuyla okunamayacak durumdadır. Zaman içerisinden pek çok onarım çalışmasına maruz kalan köprünün orijinal haline göre farklılaştığı düşünülmektedir. On Gözlü Köprü, volkanik bazalt taşlardan oluşur. Keçi burnundan görülebilen köprü, Diyarbakır merkezine yakın olarak konumlanmıştır.

14. Meryem Ana Süryani Kadim Kilisesi

Pin

Meryem Ana Süryani Kadim Kilisesi, Diyarbakır tarihi mekanlar içerisinde hala kilise olarak kullanılmaya devam etmektedir. Yapı, ilk olarak Şemsiler tarafından tapınak olarak kullanılmaya başlanmış ve M.S. 280 senesinde kilise haline getirilmiştir. Farklı dönemlerde değişiklikler yapılması ve yapılar eklenmesi ile bugün kilise, bir kompleks halindedir. Komplekste, Mor Yakup kutsal alanı, lojman, derslik ve dört tane avlu yer alır.

Meryem Ana Süryani Kadim Kilisesi’nin mülkiyeti cemaate aittir. Diyarbakı’ın en güzel Süryani Kadim Yakubi Mezhebi kilisesi olarak nitelendirilen yapının içerisinde 14 yazıt mevcuttur. Yazıtların eskisi 1533 tarihlidir ve yangın sonrası ya da genel onarım çalışmalarına dair bilgileri bulundurmaktadır. Günümüzdeki haline Süryaniler tarafından desteklenen 2004 – 2005 arasındaki restorasyon çalışmaları ile gelen Meryem Ana Süryani Kadim Kilisesi, Bizans Devri’nden kalma mihraba, Roma dönemini yansıtan kapısı, ahşap işçiliği ve sütunları ile ün kazanmıştır.

15. Dengbej Evi

Pin

Diyarbakır tarihi ve turistik yerler içindeki Dengbej Evi, 2007 senesinde 28. dengbej olarak açılmıştır. Dengbej; Kürt tarihini, edebiyatını, kültürünü ve müziğini harmanlayarak seslendiren kişilere verilen isimdir. Dengbej Evi’nde sabah 9 akşam 17 arasında 4 veya 5 dengbej aralıksız olarak stran ve kilam söylemektedir.

Ziyaretçiler, 5 bin yıllık köklü geçmişe sahip tarihe dair esintiler dinlemek üzere Dengbej Evi’ne gelirler. Eskiden müziksiz olarak söylenen stranlar, son 60 yıldır müzikle de icra edilebilmektedir. Diyarbakır’ın en çok ziyaret edilen yerlerinden biri olan Dengbej Evi’ni senelik ortalama 70 bin insan ziyaret etmektedir.

16. Ulu Cami

Pin

Ulu Cami, 639 senesinde Martoma Kilisesi’nin Araplar tarafından camiye dönüştürülmesi ile Anadolu’nun en eski camisi unvanını kazanmıştır. Selçuk Hükümdarı Melikşah’ın emriyle 1090 yılında ve ardından Artuklu, Osmanlı ve Akkoyunlular tarafından onarılarak bugünkü halini alan Ulu Cami, Diyarbakır’daki tarihi yerler arasındadır. Ayrıca ağırlıklı olarak taş ve az miktarda tuğla kullanılarak yapılmıştır.

Avluya üç kapı ile giriş sağlanabilir ve insanları, bir aslanın boğayı ısırmasını tasvir eden sahne karşılar. Bununla birlikte avlunun batı tarafında altı doğu tarafında 7 kemer mevcuttur. Günümüzde Diyarbakır’ın merkezi Camii Kebir Mahallesi’nde konumlanan camii Anadolu’nun en eski avlusunun güneyinde Hanefiler bölümü, kuzeybatısında Şafiler kısmı ve kuzeydoğusunda Mesudiye Medresesi yer almaktadır. Asıl kısmı güneydeki Hanefiler bölümüdür.

17. Cahit Sıtkı Tarancı Müzesi

Pin

Ünlü şairimiz Cahit Sıtkı Tarancı’nın 2 Ekim 1910 tarihinde dünyaya geldiği evi müzeye dönüştürülmüştür. Geleneksel Diyarbakır mimarisine uyumlu ev, 1733’te 14 odalı olarak inşa edilmiştir. Tarancı’nın çocukluk ve gençlik yılları bu avluda geçmiştir. Müzede Cahit Sıtkı’nın özel eşyaları ile birlikte şiirleri, kitapları ve mektupları yer alır.

Aynı zamanda etnografik eserlerin de sergilendiği müze, pazartesi günleri kapalıdır. Kültür Bakanlığı 29 Ekim 1973 tarihinde evi, Tarancı ailesinden alıp kamulaştırmış ve 1974 senesinde Cahit Sıtkı Tarancı Kültür Müzesi haline getirmiştir. Diyarbakır gezilecek yerler arasındaki Müze, Camii Kebir Mahallesi’nde yer alır ve girişler ücretsizdir. Müzenin avlusunda Cahit Sıtkı Tarancı’nın büstü yer alır.

18. Gazi Köşkü Şark Evi

Pin

Atatürk Köşkü olarak da bilinen Gazi Köşkü, Akkoyunlular tarafından 15. yüzyılda inşa edilmiştir. İsmini, 1. Dünya Savaşı’nda Mustafa Kemal Atatürk’ün karargah olarak kullanmasından alan köşk, iki katlıdır. 1917 senesinde Gazi Mustafa Kemal bu köşkte konaklamıştır ve 1937’de köşkü satın alan Diyarbakır Belediyesi, burayı Atatürk’e hediye etmiştir.

Gezilecek yerler arasındaki Gazi Köşkü Şark Evi, Eski Diyarbakır evlerine uygun olarak restore edilmiştir. Ziyaretçiler Şark Evi’nin içerisinde eski halılar, keçe yolluk, kilimler, minderler, gaz ocağı, fanuslar ve odun sobası ile kendilerini benzersiz bir atmosfer içerisinde bulurlar. Aynı zamanda Gazi Köşkü Şark Evi’nde canlı müzik ile yöresel eyvan geceleri düzenlenir. Diyarbakırlıların yaygın olarak misafirlerini getirdiği tarihi köşkte misafirler, odun sobasının üzerinde ceviz, kestane ve fırınlanan ayva yiyebilir.

19. Artuklu Sarayı

Pin

Diyarbakır tarihi yerler içindeki Artuklu Sarayı, 13. Yüzyılda Artukoğullarından Nasirüddin Salih Bin Muhammet tarafından yaptırılmıştır. Tarihte farklı amaçlar ile kullanılan saray, 1961 senesinde Profesör Oktay Aslanapa sayesinde Virantepe’nin altında gömülü olduğu yerden ortaya çıkarılmıştır.

İslam âlimi El Cezeri 30 sene boyunca Artuklu Sarayı’nı ilham alarak çalışmalarını gerçekleştirmiştir. İçerisinde çini süslemelerinden rengarenk taş mozaiklere etkileyici bir görselliği barındıran Artuk Sarayı’nın bir kısmı hala gömülü haldedir. Bu nedenle restorasyon ve kazı çalışmaları saray etrafında devam etmektedir. Aynı zamanda Türk mimarisinde cam küpler ilk kez burada görülmektedir.

20. Keçi Burcu

Pin

Diyarbakır surlarında bulunan Keçi Burcu’nun ne zaman yapıldığı bilinmemektedir. Burcun üzerinde Mervaniler tarafından 1223 senesinde onarıldığını gösteren yazıt bulunmaktadır. 11 kemere sahip burç, tarihi yerler içinde uzun yıllar Bizanslılar tarafından da Şemsi Tapınağı olarak kullanılmıştır. Keçi Burcu’ndaki sütunlar, yapının yüksek ihtimalle İslam Öncesi Dönemde yapıldığını göstermektedir.

Dışkale burçları ile kıyaslandığında Keçi Burcu, daha sade yapısıyla dikkat çekmektedir. Bununla birlikte kuş figürleri ve sülüs yazıları indirilebilir durumdadır. İki katlı olan Keçi Burcu, burçlar arasında en büyük ve en eskisi olarak bilinir. Burcun üst katında konser, gösteri ve sergi benzeri etkinlikler için kullanılırken alt katının herhangi bir işlevi bulunmamaktadır.

21. Cemil Paşa Konağı

Pin

1888-1902 yıllarında inşa edilen Cemil Paşa Konağı, daha öncesinde bir ev olarak kullanılırdı. Yemen Valisi Cemal Paşa’nın kendi adıyla yaptırdığı konak; harem, selamlık ve avludan oluşuyor. 1927 yılına kadar paşa ve ailesi burada yaşamıştır. Kabul odaları, kahve odası, mabeyn odası, ahırlar, hizmetli odaları içerisinde barınmıştır.

Günümüzde müze olarak faaliyet gösteren binada Asur, Hitit, Bizans, Osmanlı, Artuklu, Roma ve Akkoyunlulara ait eserler yer almaktadır. Neolitik çağa kadar eser barındıran müzede 10 bini aşkın Diyarbakır’ın tarihi eserleri bulunmaktadır. Süs eşyaları, sikkeler, çanak-çömlekler, heykeller, lahitler, mezar taşları, ev eşyaları gibi farklı tarihi öğeler dikkat çeker.

22. Saint George Kilisesi

Pin

Dicle’ye bakan yüksek kayalıklarda bulunan kilise, Kara Papaz Kilisesi olarak da anılmaktadır. Ne zaman yapıldığı bilinmese de M.S 3. Yüzyıl olduğu düşünülüyor. Roma döneminde ateş tapınağı olarak kullanıldığı ve çok tanrılı dinler için yapıldığı varsayılıyor. Günümüzde sanat galerisi olarak faaliyet gösteren kilise Artuklular zamanında kubbeli bölümü hamam olarak işletiliyordu.

Bu hamam kare planlı inşa edilmiştir. Yapının çevresinde kemerli pencereler bulunmaktadır. Üst kısmındaki çıkıntı bir kule tepesini andırmaktadır. Sur ilçesindeki kiliseye bir giriş ücreti yoktur. Kaynakların iddiasına göre hamamın yapımında Eb-ül iz El Cezeri’nin ürettiği robotlar kullanılmıştır.

23. Artuklu Kemeri

Pin

Kemerde yer alan kitabeye göre yapım tarihi 1206-1207 yılları arasını bulmaktadır. 10 metre genişliğinde yukarıya doğru sivrilen yapısıyla dikkat çeken keme, Artuklu Sultanı Mahmut döneminde yapılmıştır. Yapım tarihine baktığımızda Artuklu Sarayı ile aynı döneme geldiğini görebilmekteyiz. Bir savunma amacından ziyade ülkenin gücünü simgeleyen bir yapı olmuştur.

Girişte beyaz kalker taşı üzerine kabartma olarak işlenmiş mücadele sahnelerini görebilirsiniz. Fakat birçoğu harap olmuştur. Bu kabartmalarda aslan ve boğa figürü görülmektedir. Diyarbakır tarihi eserler arasındaki kemer hala canlılığını ve güzelliğini korumaktadır.

24. Zerzevan Kalesi

Pin

2014 yılında başlayan kazılarla gün yüzüne çıkarılmaya başlanan Zerzevan Kalesi, M.S 400-700 yılları arasında kullanıldığı öğrenilmiştir. Doğu Roma eserlerinden biri olan kale, 12 metre yüksekliğinde bir kaledir. Doğru Roma zamanında bir askeri üs ve stratejik bir noktaydı. Kalenin içinde silah depoları, hamamlar, saray, ev, 54 su sarnıcı ve bir gözetleme kulesi olduğu anlaşılmıştır.

Ayrıca ziyaretçilerin en çok dikkat ettiği yer ise 2017 yılında bulunan Mitras Tapınağı’dır. 100 metre yüksekliğinde bir kayalığın üzerinde bulunan kale, Diyarbakır’a 45 km uzaklıktadır. Aktif faaliyet gösterdiği zamanlarda 1000 kişiye yetecek büyüklükteydi. Günümüzde kısmen turizme açıktır.

25. Dört Ayaklı Minare(Şeyh Mutahhar Camii)

Pin

Şeyh Mutahhar Camii olarak da bilinen Dört Ayaklı Minare, 1550 yılında yaptırılmıştır. Akkoyunlu Kasım Bey tarafından yaptırılan minare, beyaz ve siyah taşlar kullanılarak oluşturulmuştur. Şeyh Mutahhar olarak anılmasının sebebi caminin yapıldığı alanda bu isimde bir mezarlık olmasıdır. Ortalama 500 kişilik ibadete imkan verir.

Dayanıklı bir şekilde günümüze gelebilmiş olan camiinin en dikkat çeken yeri minaresidir. Diyarbakır salnamelerinden öğrenilen bilgilere göre 906 yılında normal bir kuleyken bölge fethedildikten sonra camii inşasıyla birlikte minareye dönüştürülmüştür. Diyarbakır tarihi yerler arasındaki camii, tek kubbeye sahiptir. 1960 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından onarım geçirmiştir.

26. Nebi Camisi

Pin

15. yüzyılda Akkoyunlular tarafından yaptırılan camiinin minaresinde yer alan kitabeye göre Diyarbakırlı Kasap Hacı Hüseyin tarafından yaptırılmıştır. İsminin Nebi olması Peygamber Efendimizin hadislerinin çokça yer almasıdır. Cami Hanefiler, Şafiiler ve medrese olarak üç kısımda inşa edilse de 1. Dünya Savaşı sırasında Hanefi bölümü harap olmuştur.

1955 yılında bu bölüm yıktırılarak Gazi Caddesi’ne katılmıştır. 1960 yılında onarım geçirerek bugünkü minaresi inşa edilmiştir.  Minaresi siyah ve beyaz renklerle örülmüştür. Minarenin yanında bulunan bir avlu, dükkanlar yer alıyordu. Diyarbakır tarihi yerler arasında sıkça ziyaret edilmektedir.

27. Deliller Hanı

Pin

1527 yılında Hüsrev Paşa tarafından yaptırılan Han, aynı zamanda onun ismiyle de anılır. Geçmişte hacca gidecek adaylar burada toplanırdı ve delil isimli kişiler onlara rehberlik yapardı. Bu nedenle ismi geçmişten bu yana böyle anılmaktadır. İki katlı bir yapı olan hanın bir de avlusu ve ortasında havuzu bulunmaktadır.

Siyah bazalt taşı, kesme taş ve tuğladan yapılan hanın kendine has mimari görüntüsü vardır. Günümüzde restoran olarak kullanılan bölüm eskiden deve ve atların konakladığı alandı. Bölge mimarisine uygun tasarlanan restoran 300 kişiyi ağırlayabilmektedir. Yukarı doğru sivrilen siyah beyaz olan kemerli kapıdan giriş sağlanmaktadır. Diyarbakır’ın önemli tarihi yapılarındandır.

28. İskender Paşa Konağı

Pin

Adını bulunduğu mahalleden ve Diyarbakır’ın 12. Valisinden alan konak, 1551 yılında inşa edilmiştir. Tarihi dokusu hala gözler önünde olan konağın altında bulunan kafede ziyaretiniz sırasında soluklanabilir ve kahvaltı yapabilirsiniz. Kanuni Sultan Süleyman döneminin valisi olan İskender Paşa, aynı yıl buranın karşısına bir de cami yaptırmıştır.

500 yıllık tarihiyle hala sağlamlığını koruyan yapı, L şeklinde selamlık ve haremlik bölümlerinden oluşmaktadır. Sur ilçesindeki konak yaklaşık 40 odası ve geniş odaları ve güzel bahçesiyle yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekiyor. Restorasyon sonucunda günümüzde avlusu kafe olarak işletilmekte ve Diyarbakır’ın tarihi yerleri arasında ziyaretçilerini beklemektedir.

29. Hilar Mağaraları

Pin

Hilar Köyü’nde bulunan bu mağaralar Ergani ilçesindedir. İlçeye 7 km uzaklıktaki bu yapılar, 10 bin yıllık geçmişiyle yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekiyor. Mağaralarda yer alan kabartmalar ve kaya mezarları antik çağlara kadar uzanıyor. Yapılan araştırmalar sonucunda ise ilk yerleşim yerlerinden biri olduğu saptanmıştır.  1. derece sit ve arkeoloji alanı olarak tescillen bu bölgede zengin insanların mezarı olduğu kaynaklardan öğrenilmektedir. Kazırlardan çıkarılan eserlerden bölge insanlarının koyun ve keçiyi evcilleştirdiği görülmektedir. Ayrıca buğdat, nohut ve mercimek gibi bitkilerin yetiştirildiği bilinmektedir. Hatta zor bulunan siyez buğdayı da kazılarda çıkarılmıştır.

 

Önerilen Yazı

Aydın Gezilecek Tarihi Yerler