Bursa Ulu Cami Tarihi | Hikayesi | Mimari Özellikleri | Sırları
İçindekiler
Bursa Ulu Cami kim tarafından ve ne zaman yapıldı? gibi sorular araştırmacıların merak ettiği konular arasındadır. 1. Beyazıt döneminde yapılan Bursa Ulu Cami tarihi ile kent merkezinde tüm ihtişamıyla ziyaretçilerini bekliyor. Yapım tarihinin 1936 – 1400 yılları arasına uzanan caminin içi günümüzde diğer camilere göre oldukça geniştir. 1. Beyazıt bu tarihlerde Niğbolu Seferi’ndeydi. Dönüşte ise bu caminin yapımına karar kıldı. Bursa Ulu Cami’nin yapım tarihi tam olarak bilinmiyor. Fakat 1399 tarihi, caminin minberinde yer alan kitabeden baz alınıyor. Bir Cuma günü Cuma namazı ile açılan camiye Yıldırım Beyazıt da katılmıştır.
Bursa Ulu Cami Hakkında Bilgi
Devletin henüz kuruluş aşamasında böyle bir cami yapması, Osmanlı’ya bir kimlik kazandırıyordu. Aynı zamanda devletin kültürel ve sosyal açıdan gelişmişliğini de diğer devletlere kanıtlıyordu. Bu sayede açılışı yapıldıktan sonra birçok medrese hocası burada ders vermeyi bir onurlandırma olarak görmüşlerdir. Günümüzde görebileceğiniz ve iç mekanda yer alan süslemeli yazılar yüzyıllar boyunca ziyaretçilerinin ilgi odağı olmuştur. Ankara Savaşı (1402) sırasında Timur’un orduları caminin kapı kısmını yakıp yıkmıştır.
İlginizi Çekebilir: Bursa Merinos Tekstil Sanayi Müzesi Hakkında Bilgi | Ziyaret Saatleri
Daha sonra Karamanoğlu Mehmet Bey tarafından da cami odunlarla yakılmaya çalışıldı ve duvarları hasar aldı. Bu olayda 18 kubbe harap olmuştur. Daha sonra onarımı sağlanmıştır. Herkesin bildiği ve Süleyman Çelebi’nin Türkçe olan 1000 beyitlik Mevlidi Şerif eseri de burada yazılmaya karar verilmiştir. Bursa Ulu Camii Kabe resmi de oldukça ilgi çekicidir. Bu resme nereden bakarsanız bakın cephesinin size dönük olacağı görebilirsiniz. Caminin kıble duvarında yer alan Kabe kapı örtüsü de oldukça dikkat çeken noktalardan biridir. Bu örtünün camide sergilenmesi ise verilen değeri de gösteriyor. Bursa Ulu Cami mimarı ise Hacı İvaz veya Ali Neccar’dır.
İlginizi Çekebilir: Türkiye’nin Kültür Kokan Tarihi Turistik Yerleri | Tarihi 250 Yer
Bursa Ulu Cami Mimari Özellikleri
Mükemmel bir yapılış tarzına sahip Bursa Ulu Cami mimari özellikleri şunlardır:
- Dikdörtgen bir planda yapılan caminin ölçüleri 55 x 69 metredir.
- 165 metrekare bir alanı kapsadığı gibi Türkiye’deki Ulu Cami’lerin arasında en büyük yapıdır.
- Caminin ibadet kapasitesi yaklaşık 5000 kişidir.
- 19 kubbe kurşunla kaplıyken biri cam ile kaplıdır. Cam kubbe aydınlatmayı büyük ölçüde sağlıyordu. Aynı zamanda kubbenin üstü hava sirkülasyonu olabilmesi için açık bırakılmıştır. Aynı zamanda yağmur suyu ortadaki şadırvana dökülebiliyordu.
- 20 kubbeli olan camii, tek şerefli iki minareye sahiptir. Minarenin biri 1. Beyazıt diğeri 1. Mehmet tarafından yapılmıştır. Daha önceleri külahlar kurşunla kaplıyken yangından sonra taş külahlar eklenmiştir.
- Cami 1494 yılından 1861 yılına kadar toplam 13 onarım görmüştür. 1959 ve 1961 onarımında kuzey kapısı ve sıvalı duvarlar onarılmıştır.
- Kesme taştan yapılan caminin dış beden duvarlarının her kemerine iki pencere eklenmiştir.
Bursa Ulu Cami Hat Levhaları
Bursa Ulu Cami içi 192 adet hat yazıları ile kaplıdır. Bu yazılar 41 farklı hattat tarafından işlenmiştir. Eksik kısımlar Hattat Şefik Bey tarafından yeniden düzenlenmiştir. Levha halinde görebileceğiniz yazıların sayısı 105 adettir. 192 adetin 87 tanesi ise duvara yazılmıştır. Yazılarda kullanılan 13 adet ayrı karakterler ise Bursa Ulu Cami’ye sanatsal değer katıyor. Ayrıca camide yer alan “Vav” harfinin sırrı da sıklıkla aranmaktadır. Bu harfler oldukça süslü ve farklı bir şekilde duvara işlenmiştir. Camekan içerisinde sergilenen bir Vav harfi ise oldukça önemlidir. Vav harfinin Allah’ın “Vahid” ismini simgelediği bilinmektedir. Burada Hz. Hızır’ın bazı zamanlarda namaz kıldığına ve dua ettiğine dair anlatımlar vardır. Bu nedenle birçok insanın karşısında namaz kıldığı görülebiliyor.
İlginizi Çekebilir: Bursa Tarihi Yerler: Açıklamalar ile 75 Tarihi Eser
Bursa Ulu Camii Mihrap
Mihrap 1751 yılında yapılmıştır. Fakat 14. yüzyılın mimari üslubunu taşımaktadır. Zengin detaylara sahip olan bu bölümde mimarının yani Mehmet Usta’nın adı görülebiliyor. Altın yaldızlı sarı varaklar, çiçekler, yazı kuşağı mihrabın en dikkat çeken noktalarıdır. Burada ilk görevli olan baş imam Süleyman Çelebi’dir. Yaşamının sonuna kadar burada imamlık görevini sürdürmüştür.
Hünkar Mahfil
Padişahların namaz kılmak için kullandığı bu yerin yapılma tarihi 1740’dır. Bu yerin hemen yanındaki duvarda padişah 2. Mahmut tarafından yazılan bir hat vardır. Kendisi de aynı zamanda bir hattatdır. Hat levhasının da altın varaklı olduğu görülebilmektedir. Tamamen ahşaptan yapılan mahfil, güneydoğu bölümünde yer alır. Bitkisel motifler ve süslemeler burada da kendini gösteriyor. Dikdörtgen bir alanı kapsayan mahfil, 5.85 x 7.45 metre ölçülerindedir. İki katlı bir yapı olmasının yanı sıra alt kat kütüphane olarak kullanılmaktaydı. Zemini ise ahşap döşemeyle kaplanmıştır. Osmanlı döneminde bilinen en eski hünkar mahfili ise Bursa Yeşil Cami içerisindedir.
Bursa Ulu Cami Minberi
Minber caminin en sanatsal bölümlerinden biridir. Kapısındaki kitabede 1400 tarihinde Yıldırım Beyazıt tarafından yapıldığı anlatılıyor. Siyah rengi ve ceviz ağacından inşa edilen minber görenlerin ilgisini çekiyor. Bu yapının mimarı ise Antepli Hacı Mehmet b. Abdülaziz el Dukki’dir. Yine mimarım ismi de minbere yazılmıştır. Minber birbirine geçirme üslubuyla tutkal ve çivi kullanılmadan yapılmıştır. Yaklaşık 6 bin geometrik parçanın bir arada kullanılması, minberin estetik tasarımını gözler önüne seriyor. Bu tarza kündekari denmektedir.
Minber işlemelerine detaylı olarak bakıldığında Selçuklu izlerini de görmek mümkündür. Bursa ulu cami kabartma şekilleri minberin her iki yanında öne çıkıyor. Bir kısmındaki kabartmalar galaksilerin bir diğer kısımdaki kabartmaların ise güneş ve gezegenleri tasvir ettiği biliniyor. Minberin ve caminin yapıldığı tarihte bu denli bilimsel bir tarifin işlenmesi oldukça önem taşır. Camide ilk hutbeyi veren ve caminin açılışını yapma görevi Emir Sultan’a verilmiştir. Emir Sultan ise ekmek sattığı için Somuncu Baba olarak adlandırılan birini işaret eder. Somuncu Baba (Şeyh Hamidi Veli) minbere çıkarak Fatiha Suresi’ni 7 ayrı tefsirde okuyarak insanları şaşırtmıştır. Hatta Emir Sultan’a kendisini açık ettiği için de ufak bir sitemde bulunmuştur.
Bursa Ulu Camii Kabe Kapı Örtüsü
Kabe kapı örtüsünün 1516 yılında Osmanlı ve Memluklular arasında yapılan Mercidabık ve Ridaniye savaşlarından sonra Mısır’dan buraya geldiği biliniyor. Örtünün bizzat Yavuz Sultan Selim tarafından buraya asıldığı anlatılmaktadır. Ayrıca örtünün orta kısmındaki kitabede Yavuz Sultan Selim’in de adı geçmektedir. 405 x 332 cm deri bir atlas üzerine ayetlerin süslü bir şekilde işlendiği görülebiliyor. Pamuk ipliğinden yapılan dolgular ve zengin işlemeli bordürlere sahiptir. Bir tarihi eser olmasının yanı sıra tarihi bir belge özelliği vardır. Örtünün zarar görmesini engellemek için 2013 yılında restore edilmiştir. Bozulmaması için nem ve sıcaklık ideal seviyede tutulmaktadır.
Bursa Ulu Camii Hikayesi
Bursa Ulu Camii Hikayesi, Niğbolu Zaferi’ne dayanıyor. Buna göre eğer savaşı zaferle atlatırsa farklı bölgelere 20 cami yaptırmaya karar vermiştir. Bu şehirlerden biri de Bursa olmuştur. Fakat Bursa’ya geldiğinde 20 cami yerine kubbesinin 20 tane olmasına karar vermiştir. Caminin yapım yerini ise Emir Sultan rüyasında görmüştür. Gördüğü bu yerde ise çimenler yeşermeye başlamıştır. Bu durum padişahla paylaşılarak Ulu Cami’nin yapım yeri bu bölge seçilmiştir.
Bursa Ulu Cami Şadırvan Hikayesi
Anlatılanlara göre daha önce bu yerde yaşlı bir kadına ait ev bulunuyordu. Cami yapımı sırasında bu ev inşaata engel oluyordu. Fakat kadın da bu evi satmak istemiyordu. Devlet idarecileri İslam hukuku gözetildiği için kadının evi zorla alma işlemi uygulamamıştır. Yaşlı kadının ölümüne kadar bu eve dokunulmamıştır ve namaz kılma alanının dışında bırakılmıştır. Vefatından sonra bu ev satın alınarak cami alanına eklenmiştir. Buradaki şadırvanın ise daha sonraları Karaçelebizade Abdulaziz Efendi tarafından yaptırıldığı biliniyor. Bu kişi İstanbul’da yaşadıysa da Bursa’ya sürgün olarak gönderilmiştir. Osmanlı dönemi ünlü gezgini Evliya Çelebi de buraya geldiğinde bu suyun içerisinde birçok alabalığın bulunduğunu ifade eder. Tek bir noktadan kaynayan suyunun da Uludağ’dan geldiğini de yazılarında bahsetmiştir. Ayrıca akarken de 33 ayrı noktadan akarak görsel bir şölen oluşturur. Caminin toplam 4 şadırvanı vardır bunların biri cami içindedir.
Bursa Ulu Cami Nerede